Σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων και τοπικών αξιωματούχων στους New York Times, άνθρωποι σκοτώνονται ακόμη – άλλοτε μεμονωμένα, άλλοτε σε μαζικά πλήγματα – συχνά χωρίς να είναι σαφές πού τελειώνει η ζώνη μάχης και πού αρχίζει η «ασφαλής» περιοχή.

Κεντρικό ρόλο σε αυτή την ασάφεια παίζει η λεγόμενη Κίτρινη Γραμμή, ένα ελλιπώς σηματοδοτημένο όριο που χωρίζει την ανατολική Γάζα, όπου παραμένει ανεπτυγμένος ο ισραηλινός στρατός, από το δυτικό τμήμα, όπου η Χαμάς επιχειρεί να επανακτήσει τον έλεγχο της καθημερινής ζωής. Από την έναρξη της εκεχειρίας στις 10 Οκτωβρίου, δεκάδες Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί επειδή φέρονται να πέρασαν, εν γνώσει τους ή όχι, στην ανατολική πλευρά.

Για τους κατοίκους της Γάζας, η συνεχιζόμενη αιματοχυσία αποτελεί ένδειξη ότι το Ισραήλ δεν σέβεται την εκεχειρία και αντιμετωπίζει με αδιαφορία τη ζωή των αμάχων. Από την πλευρά του, ο ισραηλινός στρατός υποστηρίζει ότι ανοίγει πυρ μόνο σε περιπτώσεις παραβίασης των όρων και ότι στοχοποιεί αποκλειστικά άτομα που εκλαμβάνονται ως απειλή.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο θάνατος ήρθε απλώς λόγω συγγένειας. Στον καταυλισμό Νουσεϊράτ, αεροπορικά πλήγματα που στόχευαν δύο ξαδέλφια, τους οποίους το Ισραήλ χαρακτήρισε τοπικούς διοικητές ένοπλων οργανώσεων, κατέστρεψαν τα σπίτια τους, σκοτώνοντας συνολικά 18 μέλη της ευρύτερης οικογένειας, ανάμεσά τους και μικρά παιδιά. Σε άλλες περιπτώσεις, άνθρωποι σκοτώθηκαν ενώ κοιμούνταν σε σκηνές ή μάζευαν ξύλα για να ζεστάνουν τις οικογένειές τους, καθώς ο χειμώνας κάνει την επιβίωση ακόμη δυσκολότερη.

Γάζα: Τι απαντά το Ισραήλ για τις απώλειες αμάχων

Σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, οι κανόνες εμπλοκής έχουν στόχο να περιορίσουν τις απώλειες αμάχων. Όπως δήλωσε ο αντισυνταγματάρχης Ναντάβ Σοσάνι, όταν άτομα που δεν φαίνονται οπλισμένα πλησιάζουν την Κίτρινη Γραμμή, οι στρατιώτες οφείλουν πρώτα να τους προειδοποιήσουν να απομακρυνθούν και, μόνο ως έσχατη λύση, να ανοίξουν πυρ στα κάτω άκρα. Ο ίδιος υποστήριξε ότι μαχητές της Χαμάς συχνά κινούνται με πολιτικά ρούχα ή κρυμμένα όπλα, γεγονός που, όπως είπε, καθιστά σχεδόν κάθε προσέγγιση πιθανή απειλή.

Παλαιστίνιοι κάτοικοι περιγράφουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Λένε ότι οι προειδοποιήσεις συχνά απουσιάζουν και ότι τα όρια της Κίτρινης Γραμμής δεν είναι σαφώς σηματοδοτημένα σε μια περιοχή που έχει καταστραφεί σε τέτοιο βαθμό ώστε οι δρόμοι και τα σημεία αναφοράς έχουν χαθεί. «Η Γάζα είναι τόσο κατεστραμμένη που είναι εύκολο να χάσεις τον προσανατολισμό σου», είπε στους New York Times συγγενής οικογένειας που έχασε πολλά μέλη της σε επίθεση κοντά στο όριο.

Πάνω από 400 νεκροί στη Γάζα από την έναρξη της εκεχειρίας

Τα επίσημα στοιχεία των παλαιστινιακών αρχών κάνουν λόγο για 406 νεκρούς από την έναρξη της εκεχειρίας, εκ των οποίων 157 παιδιά. Ο αριθμός αυτός είναι σαφώς μικρότερος σε σύγκριση με την περίοδο πριν από την παύση των εχθροπραξιών, όταν εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώνονταν κάθε εβδομάδα. Ωστόσο, όπως σημειώνουν παρατηρητές, ακόμη και αυτή η «χαμηλότερη» ένταση βίας αναδεικνύει την ευθραυστότητα της εκεχειρίας και τη δυσκολία διαχωρισμού μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών στόχων.

Κάθε φορά που παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες ανοίγουν πυρ κατά ισραηλινών στρατιωτών, το Ισραήλ απαντά με ευρείας κλίμακας πλήγματα σε διαφορετικά σημεία της Γάζας. Οι ισραηλινές αρχές υποστηρίζουν ότι τα χτυπήματα εγκρίνονται μέσω αυστηρών διαδικασιών και στοχεύουν συγκεκριμένα πρόσωπα. Παράλληλα, παραδέχονται ότι σε τέτοιες επιχειρήσεις δεν προηγείται προειδοποίηση προς τους αμάχους, ώστε να μη διαφύγουν οι στόχοι.

Για τις οικογένειες που ζουν μέσα στα ερείπια, η εκεχειρία παραμένει κάτι αβέβαιο και συχνά αόριστο. Η καθημερινότητα συνεχίζει να συνοδεύεται από τον φόβο ότι ένα λάθος βήμα, μια λανθασμένη στροφή ή απλώς η ανάγκη για καυσόξυλα μπορεί να αποβεί μοιραία.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά περιστατικά σημειώθηκε στις 17 Οκτωβρίου, μία εβδομάδα μετά την έναρξη της εκεχειρίας. Δώδεκα μέλη των οικογενειών Σαμπάν και Αμπού Σαμπάν επιβιβάστηκαν σε ένα βαν στην Πόλη της Γάζας για να επισκεφθούν τα κατεστραμμένα σπίτια τους στη συνοικία Ζεϊτούν, νοτιοανατολικά της πόλης. Η περιοχή βρίσκεται κοντά στην Κίτρινη Γραμμή, η οποία εκείνη την περίοδο δεν είχε ακόμη σημανθεί.

Ο 14χρονος Οθμάν Σαμπάν θυμάται ότι το όχημα σταμάτησε λόγω ερειπίων που είχαν φράξει τον δρόμο. Κατέβηκε για να απομακρύνει πέτρες από το οδόστρωμα και, όπως λέει, εκείνη τη στιγμή σημειώθηκε έκρηξη. Ο ίδιος τραυματίστηκε, αλλά σώθηκε επειδή βρισκόταν εκτός του οχήματος. Όλοι οι υπόλοιποι επιβάτες σκοτώθηκαν, ανάμεσά τους οι γονείς του, τρία αδέλφια του και συγγενείς τους, συνολικά έντεκα άνθρωποι.

Ο ισραηλινός στρατός ανέφερε ότι οι δυνάμεις του άνοιξαν πυρ κατά «ύποπτου οχήματος» που είχε περάσει το όριο και συνέχιζε να κινείται με τρόπο που συνιστούσε άμεση απειλή. Ο Οθμάν, ωστόσο, επιμένει ότι δεν υπήρξε καμία προειδοποίηση και ότι το σημείο της επίθεσης βρισκόταν αρκετά δυτικά της Κίτρινης Γραμμής. Οι παλαιστινιακές υπηρεσίες πολιτικής προστασίας χρειάστηκαν σχεδόν ένα εικοσιτετράωρο για να λάβουν άδεια να περισυλλέξουν τις σορούς.

Για πολλούς Παλαιστίνιους, τα περιστατικά αυτά υπογραμμίζουν ότι η εκεχειρία δεν έχει μεταφραστεί σε ουσιαστική ασφάλεια για τους αμάχους. Αντιθέτως, όπως λένε, η αβεβαιότητα για τα όρια, οι σποραδικές συγκρούσεις και η απάντηση με δυσανάλογη ισχύ διατηρούν έναν συνεχή κύκλο θανάτου, ακόμη και σε περιόδους που τυπικά θεωρούνται «ήρεμες».