Για σχεδόν τρεις δεκαετίες, ένα παλιό σοβιετικό αεροπλάνο παρέμενε εγκαταλελειμμένο σε ένα μικρό αεροδρόμιο στα βάθη της Σιβηρίας. Τα χρόνια της εγκατάλειψης και το τραχύ κλίμα της Σιβηρίας είχαν μετατρέψει το Tupolev Tu-104A της Aeroflot σε ένα ερείπιο, στα πρόθυρα της οριστικής διάλυσης.

Μέχρι που εμφανίστηκε η Maria Karmanova.

Όταν πληροφορήθηκε για το παλιό Tupolev που σάπιζε παρατημένο στο αεροδρόμιο της πόλης της Μπερντσκ, κοντά στο Νοβοσιμπίρσκ, αποφάσισε να ανταποκριθεί σε μια μεγάλη πρόκληση: να το αποκαταστήσει και να ξαναβρεί την παλιά του δόξα.

Μια αποφασισμένη μαθηματικός

Η 31χρονη Karmanova έχει διδακτορικό στα Μαθηματικά και εργάζεται στο Ινστιτούτο Μαθηματικών Sobolev στο Akademgorodok, μια από τις λεγόμενες πανεπιστημιουπόλεις της Ρωσίας.

Ταξιδεύοντας σε επιστημονικά συνέδρια σε όλο τον κόσμο, η νεαρή μαθηματικός ανέπτυξε μεγάλη αγάπη για την αεροπορία και τα αεροπλάνα. Έμαθε να πιλοτάρει, και καθώς την ενδιέφεραν τα αεροσκάφη της σοβιετικής περιόδου, ταξίδευε σε όλη τη Ρωσία και χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης για να τα εντοπίσει.

Σύντομα είχε πραγματοποιήσει πτήσεις με Lisunov Li-2, Ilyushin Il-14, Il-18, Il-62 και IL-76, Tupolev Tu-134 και Tu-154B-2, Antonov An-12, αλλά και ελικότπερα Mil Mi-2 και Mi-17. Ωστόσο, η πιο μεγάλη αεροπορική περιπέτειά της την περίμενε κοντά στο σπίτι της: ήταν το διαλυμένο Tupolev Tu-104A, στην πόλη Μπερντσκ.

Αεροπλάνο-θρύλος

Το Tupolev Tu-104 ήταν ένα από τα πιο θρυλικά αεροπλάνα της εποχής του. Στα μέσα της δεκαετίας του '50 ήταν σχεδόν το μόνο τζετ στον κόσμο: ένα σύμβολο του μεγαλείου της σοβιετικής τεχνολογίας, σε μια εποχή που η δυτική αεροναυπηγική ακόμα το πάλευε.

Είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει έως 115 επιβάτες σε αποστάσεις έως και 1.500 ναυτικών μιλίων και ήταν η κινητήριος δύναμη της σοβιετικής πολιτικής αεροπορίας έως τη δεκαετία του '70.

Το συγκεκριμένο αεροσκάφος είχε παραδοθεί στη σοβιετική Aeroflot το 1958 και παρέμεινε σε υπηρεσία για 20 χρόνια. Πρώτα εκτελούσε διεθνείς πτήσεις από το αεροδρόμιο Vnukovo της Μόσχας σε προορισμούς πέρα από το Σιδηρούν Παραπέτασμα.

Αργότερα μεταφέρθηκε στο αεροδρόμιο Pulkovo της Αγίας Πετρούπολης (τότε Λένιγκραντ) και στη συνέχεια στο αεροδρόμιο Tolmachevo του Νοβοσιμπίρσκ, πριν συνταξιοδοτηθεί το 1978 και μεταφερθεί στο Μπερντσκ.

Μετά τη συνταξιοδότησή του χρησιμοποιήθηκε αρχικά από την τοπική λέσχη αεροπλοΐας, ως αίθουσα διδασκαλίας για την εκπαίδευση όσων έκαναν ελεύθερη πτώση ή μάθαιναν να χειρίζονται ανεμόπτερο. Σταδιακά, ωστόσο, εγκαταλείφθηκε, έρμαιο στα χέρια βανδάλων και κλεφτών του εξοπλισμού του.

Η Karmanova πρωτοάκουσε για το Tupolev το 2009 και πήγε στο Μπερντσκ για να μάθει γι' αυτό.

Το σχέδιο αποκατάστασής του άρχισε να σχηματοποιείται στο μυαλό της και γρήγορα αφοσιώθηκε στον σκοπό αυτό. Η πρόκληση ήταν μεγάλη: δεν είχε εμπειρία στην επισκευή αεροσκαφών, δεν είχε την παραμικρή ιδέα για τα αντικείμενα που χρειαζόταν, ούτε πού είχαν χαθεί, ούτε πώς να τα βρει. Δεν είχε ούτε σχεδιαγράμματα για να κινηθεί με βάση αυτά.

Τα κομμάτια που έλειπαν

Η Karmanova άρχισε μια μεγάλη έρευνα για να συγκεντρώσει κατά το δυνατόν τις περισσότερες πληροφορίες για τη διαμόρφωση του κόκπιτ του Tu-104A. Στην τοπική λέσχη αεροπλοΐας τη συμβούλεψαν να επικοινωνήσει με την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας της Δυτικής Σιβηρίας, όπου πρώην πιλότοι μπορεί να ήταν σε θέση να τη βοηθήσουν.

Η συμβουλή τους αποδείχθηκε πολύτιμη: εκεί συνάντησε έναν πρώην συγκυβερνήτη Tu-104, ο οποίος εκτός από την προσωπική εμπειρία του, προθυμοποιήθηκε να της προσφέρει και ένα εγχειρίδιο με οδηγίες για το πλήρωμα του συγκεκριμένου αεροσκάφους.

Τη βοήθησε επίσης να έρθει σε επικοινωνία με ακόμα έναν πρώην υπάλληλο της Aeroflot, που είχε εργαστεί ως μηχανικός πτήσεων στα συγκεκριμένα αεροσκάφη. Εκείνος με τη σειρά του της έδωσε τα τεχνικά εγχειρίδια του Tupolev, που αποδείχθηκαν σωτήρια.

Μόλις είχε συγκεντρώσει αρκετές πληροφορίες για το Tupolev, η Karmanova άρχισε να ψάχνει στην αγορά μεταχειρισμένων για να βρει τα τμήματα που της έλειπαν.

Προς έκπληξή της, πολλά ανταλλακτικά του Tu-104 είναι δυνατό να βρεθούν σε πολλές περιοχές της Ρωσίας και τις γειτονικές χώρες, μέσω Ίντερνετ.

Έτσι, κομμάτι κομμάτι, και με δικά της χρήματα, η Karmanova επανασυναρμολογεί το αεροσκάφος.

«Σήμερα το κόκπιτ έχει αποκατασταθεί σε ποσοστό περίπου 60-70%, αλλά υπάρχουν ακόμα πολλά να γίνουν», λέει περήφανα.

Παρότι άρχισε μόνη της αυτό το μεγάλο ταξίδι, έναν χρόνο αργότερα δέχθηκε βοήθεια από έναν πρώην εργαζόμενο στον τομέα της συντήρησης, τον Vladimir Chebotnikov. Τη βοηθά να τοποθετήσει τον βαρύ εξοπλισμό και να αποκαταστήσει πολλά κομμάτια.

Ακόμα τρεις άνθρωποι άρχισαν να συμμετέχουν στο πρότζεκτ, βοηθώντας στον εντοπισμό αντικειμένων που λείπουν και στην επισκευή ηλεκτρικών συστημάτων.

Ο τελικός στόχος και ο ρεαλισμός

Η Karmanova είναι ρεαλίστρια σχετικά με τον τελικό στόχο της προσπάθειάς της. «Φυσικά, όνειρό μου είναι να κάνω αυτό το αεροσκάφος να πετάξει», λέει στο CNN. «Αλλά αυτό θα απαιτούσε πολλά λεφτά, πολλή γραφειοκρατία και πολλή τεχνική εργασία, που δεν βλέπω να γίνεται στο άμεσο μέλλον», σημειώνει.

Ένας πιο προσιτός στόχος είναι να επισκευαστεί μέρος του ηλεκτρικού εξοπλισμού, ώστε να τεθούν σε λειτουργία τα φώτα και ο εξοπλισμός επικοινωνίας.

Τελικά, η ιδέα είναι το αεροσκάφος να γίνει μουσείο μέσα στον χώρο του αεροδρομίου του Μπερντσκ.

Οι ταξιδιώτες έχουν ήδη τη δυνατότητα να επισκεφθούν το αεροσκάφος την άνοιξη και το καλοκαίρι. Ωστόσο, όταν η διαδικασία αποκατάστασης ολοκληρωθεί, το αεροσκάφος θα είναι πλήρως προσαρμοσμένο στη δυνατότητα υποδοχής επισκεπτών, ώστε να γίνει τοπικό αξιοθέατο.